Logo VNK

menu

Kunsthistorische ontwikkelingen

Lancering Dendro4Art: onderzoeksomgeving voor houtonderzoek naar schilderijen

Vandaag lanceren het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis (Den Haag) en CATS - Center for Art Technological Studies and Conservation (Kopenhagen), unieke dendrochronologische onderzoeksgegevens over schilderijen op paneel en houten beelden via het nieuwe houtonderzoeks-platform Dendro4Art. Dit platform wordt een hub voor dendrochronologen en kunsthistorici wereldwijd, met toegang tot uitgebreide onderzoeksdata, inclusief raw data, informatie over dendrochronologie en nodigt expliciet uit om data te delen.

Ruwe data van dendrochronologie
In april dit jaar lanceerde het RKD dendrochronologische rapporten en werktekeningen van em. prof. dr. Peter Klein (Universität Hamburg). Vanuit de onderzoeksgemeenschap bestond echter de grote wens om ook ruwe data van het dendrochronologische onderzoek in te kunnen zien. Deze data kunnen worden gebruikt voor vervolgonderzoek door andere wetenschappers. Duizenden raw data, ook wel meetreeksen, van prof. Klein zijn vanaf heden vrij toegankelijk voor iedereen door de samenwerking tussen het RKD en CATS. Financieel werd dit mogelijk gemaakt door een genereuze bijdrage van de Deense Carlsberg Foundation.

Bij dendrochronologie worden houten objecten, zoals panelen van schilderijen, onderzocht met focus op de breedte van de jaarringen in het hout. Klimaat bepaalt de breedte van iedere jaarring tijdens de groei van een boom, waardoor unieke variatie in de jaarringenbreedtes ontstaat per periode en houtsoort. Hierdoor ontstaat een soort code van breedtes. Dendrochronologen vergelijken dit jaarringenpatroon, ofwel de meetreeksen, met jaarringchronologieën van duizenden bomen. Hiermee plaatsen ze de precieze geografische herkomst van houten objecten, en dateren ze deze ook.

Platform voor wetenschappers en geïnteresseerden
Alle dendrochronologische data zijn beschikbaar en vrij te downloaden via de portal Dendro4Art. Dit is een platform voor wetenschappers om informatie over dendrochronologie te delen, up-to-date te blijven, en voor geïnteresseerden om meer te weten te komen over dendrochronologie. Deze hub is gekoppeld aan de databases van het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. In de database RKDtechnical staan duizenden dendrochronologische onderzoeksgegevens en in RKDimages een schat aan kunsthistorische informatie over de onderzochte schilderijen. Al deze databases geven ook weer koppelingen naar gegevens over de kunstenaar, archiefgegevens, en nog meer onderzoeksdocumentatie.

Dit web van gegevens, die het kloppende hart vormen van het RKD, zorgt ervoor dat de dendrochronologische data in een duurzame infrastructuur zijn geborgd. RKD en CATS nodigen onderzoekers dan ook expliciet uit om hun data te delen via het Dendro4Art-platform, met als doel een dynamisch en ever growing dendro-netwerk aan te bieden.

Dendrochronoloog Dr. Aoife Daly onderzoekt het paneel van een schilderij. (Foto: J. Wadum, SMK-CATS) Dendrochronoloog Dr. Aoife Daly onderzoekt het paneel van een schilderij. (Foto: J. Wadum, SMK-CATS)