2 oktober 2014
Door Julia Dijkstra

”Wat wil je later worden als je groot bent?’ Een vraag die vaak aan kinderen wordt gesteld en met hetzelfde gemak wordt afgevuurd op de huidige generatie studenten. “De verloren generatie”, zo worden we in de media ook wel genoemd. De toekomst van de studenten Kunstgeschiedenis lijkt bovendien nog grimmiger, aangezien in de culturele sector de afgelopen jaren een kaalslag heeft plaatsgevonden. Huidige studenten Kunstgeschiedenis en pas afgestudeerde kunsthistorici lijken dubbel slachtoffer te zijn van de recessie.

‘Alleen de archeologen lijken het slechter te hebben getroffen.’ 

Uit het rapport Studie & Werk 2014, uitgevoerd in opdracht van Elsevier, blijkt dat de pas afgestudeerde kunsthistorici inderdaad moeite hebben om het hoofd boven water te houden. De startende kunsthistoricus doet er gemiddeld 17 maanden over om een baan te vinden. Volgens het onderzoek heeft slechts een kwart na de studie een vaste baan. Alleen de archeologen lijken het slechter te hebben getroffen. Dit onzekere toekomstperspectief geldt overigens niet alleen voor de Nederlandse kunsthistorici, zoals afgelopen jaar bleek uit een speech van Barack Obama, waarin de Amerikaanse president zich negatief uitliet over de baanmogelijkheden van alle kunsthistorici.[1]

Plotseling herinner ik mij een bepaalde busrit, waarin een onbekende mede-passagier mij ongevraagd wilde voorzien van welgemeend advies. Terwijl ik op weg was naar mijn ouders – een busrit van circa een uur – raakte ik aan de praat met een oud-collega. Beide derdejaars student, hij Natuurkunde, ik Kunstgeschiedenis. Abrupt werd ons gesprek onderbroken door een man die zitting had genomen op een stoel naast de onze. Een medewerker van het UWV, zo bleek. Zonder blikken of blozen vroeg hij recht op de man af: wat denk jij precies te willen worden met je studie? Want, zo voegde hij aan zijn vraag toe, er waren veel mensen met “mijn studie” die bij hem aanklopten voor een bijstandsuitkering. Dat hij mijn oud-collega niet tegen zou komen aan zijn loket was voor hem evident. Gelukkig was er nog hoop. Zijn advies: een andere master! Dit heb ik uiteraard niet gedaan, al was het alleen al om hem zijn ongelijk te bewijzen.

‘Een studie die opleidt tot werkloosheid?’ 

Of onze studie nu echt opleidt tot werkloosheid is de vraag. Dat de starters het moeilijk hebben lijkt echter wel te stroken met de werkelijkheid. Als ik naar vrienden en oud-studiegenoten kijk, wijken velen noodgedwongen uit naar stages en werkervaringsplekken. In veel gevallen zijn deze functies op vrijwillige basis. Hoewel sommigen vanuit deze plekken door kunnen stromen naar tijdelijke functies, is er geen enkele garantie voor de toekomst. Ondertussen moet er nog steeds brood op de plank komen. De pas afgestudeerden worden zo in een lastig parket gebracht, te meer omdat zelfs voor de startersfuncties tenminste een jaar werkervaring wordt gevraagd. Een stage is zodoende onvermijdelijk, de generatie “stage” is daarmee geboren.

Inmiddels ben ik zelf aan de vooravond gekomen van mijn leven als afgestudeerd kunsthistorica. Heb ik spijt van mijn studiekeuze? No way! Mijn studie heeft mij tot nu toe veel spannende en interessante mogelijkheden geboden. Ik houd van mijn vak en ik ben benieuwd wat de toekomst voor mij in petto heeft. Mijn plannen? Eerst afstuderen!’•

Julia Dijkstra is Research Master studente Art history & Archaeology aan de Rijksuniversiteit Groningen. Tijdens haar studie specialiseerde ze zich in de Italiaanse kunst van de zestiende eeuw, met een bijzondere belangstelling voor de zelf-(re)presentatie van opdrachtgevers en kunstenaars. Tijdens haar studie heeft ze diverse nevenactiviteiten verricht. Op dit moment is ze ambassadeur van het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut (NIKI) te Florence. Daarnaast werkt ze mee aan het Patrician Patronage Project, dat wordt geïnitieerd vanuit de Rijksuniversiteit Groningen. Binnenkort hoopt ze haar eerste schreden te zetten in de kunstwereld als afgestudeerd kunsthistorica.